Sociale wetenschappen
Het sociale samenleven van mensen met elkaar is een opgave. Wat speelt er in het sociale leven, aan de oppervlakte en in de diepte? De sectie voor sociale wetenschappen heeft zich tot opgave gemaakt hierop licht te werpen, voor het individu en voor groepen. De geestelijke realiteit in het sociale leven leren zien, kan leiden tot het vormen van nieuwe sociale gemeenschappen.
Sociale wetenschap
Vanuit welke inhoudelijke visie werkt de sectie voor sociale wetenschap?
We leven in een tijd van een steeds verdergaande individualisering. Mensen maken zich los uit familie- en dwingende groepsverbanden en voelen zich in toenemende mate een vrij individu dat zich steeds minder gelegen laat liggen aan hiërarchie en autoriteit.
Dit maakt de relaties met elkaar, het samenleven, tegenwoordig minder vanzelfsprekend en veel ingewikkelder dan vroeger. Het vraagt er om bewust te werken aan nieuwe gemeenschapsvormen die rekening houden met, ja zelfs hun uitgangspunt vinden in, de mens als vrij individu in relatie tot andere individuen.
Nieuwe gemeenschapsvormen
Die nieuwe gemeenschapsvormen zullen we alleen kunnen vinden als we tegelijkertijd uitgaan van het bestaan van geestelijke realiteiten in de sociale werkelijkheid.
Aan nieuwe gemeenschapsvormen kun je op drie verschillende niveaus werken:
- op het microniveau van het individu, het ik, in relatie tot andere individuen
- het mesoniveau van de groep of organisatie
- en het macroniveau van de samenleving.
Het microniveau
De waarde die wij binnen het werkgebied van de Sectie voor sociale wetenschap hechten aan het microniveau - dat van het ik - is misschien in eerste instantie verrassend. We onderkennen echter het grote belang van de individuele (ik-)ontwikkeling als basis voor gezonde verhoudingen in relaties in de samenleving. Onder de ik-ontwikkeling verstaan we de noodzaak meester te worden over je eigen zielenkrachten: je wil, je gevoel en je denken. Dat wil onder meer zeggen dat je je in relaties met andere mensen niet laat meeslepen door subjectieve gevoelens van sympathie of antipathie, maar werkelijk geïnteresseerd bent wie die ander in wezen is en daar een waarheidsgetrouw beeld, een imaginatie, van wilt opbouwen om zo bewust met de ander om te gaan.
Dat betekent dat we, behalve de ontwikkeling van onze zielenkrachten (denken, voelen en willen), ook hogere vermogens moeten ontwikkelen op het gebied van de geest: het imaginatieve, inspiratieve en intuïtieve bewustzijn.
Pas als wij op zo’n bewuste wijze aan onszelf werken én aan het bewust verbinding maken met de andere mens en diens innerlijk, kan gemeenschapsvorming in de nieuwe zin mogelijk worden.
Het mesoniveau
Op mesoniveau is de centrale vraag hoe je zo’n groep of organisatie kunt creëren dat vrije, autonome mensen daarin gedijen en je als deelnemer het gevoel krijgt in de relatie, de samenwerking met elkaar, boven jezelf uitgetild te worden en elkaar te inspireren. Het gaat erom met elkaar een zodanige groep te vormen dat een hoger wezen zich ermee kan verenigen. Op deze manier kan de geestelijke wereld concreet met ons mensen meewerken.
Het macroniveau
Op het macroniveau van de samenleving kun je de vraag stellen welke maatschappelijke inrichtingsprincipes passen bij vrije individuen en de processen die zich tussen hen afspelen. Uitgangspunt daarbij is een geestesleven in de samenleving dat vrij is, een economische leven dat van broederschap uitgaat en een rechtsleven dat de gelijkheid tussen alle mensen nastreeft.
Sociale kunst
Bij dit alles moeten we ons realiseren dat in het sociale leven elke situatie weer uniek is en dat deze daarom telkens om een eigen, bij de situatie passend, antwoord vraagt. Sjablonen of protocollen voor het handelen voldoen daar doorgaans niet aan. Daartoe is ons inziens het ontwikkelen en beoefenen van wat je zou kunnen noemen ‘sociale kunst’ veel meer geschikt. Die sociale kunst te ontwikkelen behoort eveneens tot het werkgebied van de Sociale Sectie.
Hoe is de sectie georganiseerd?
De sectie streeft ernaar ook voor het eigen functioneren nieuwe sociale werkwijzen te ontwikkelen die passen bij de mens als vrij individu. Zo is via een proces van gedragen besluitvorming met alle leden die dat wilden, een ‘mission statement’ ontwikkeld. Hierin is aangegeven op welke manier de sectie wil gaan werken.
De sectie is:
1. Een antroposofische geesteswetenschappelijke onderzoekgemeenschap met: a). een reeks van geesteswetenschappelijke onderzoekprojecten waarin leden in studie- of werkgroepen actief met elkaar samenwerken aan onderzoeksvragen. b). plenaire sectie bijeenkomsten waarin de onderzoeksgroepen de resultaten van hun werk met elkaar delen en in onderlinge dialoog en bemoediging verder proberen te brengen. 2. een antroposofische geesteswetenschappelijke onderzoeksgemeenschap die in directe verbinding staat met de wereld om zich heen, tot uiting komend in de keuze van de onderzoeksprojecten. 3. een geesteswetenschappelijke onderzoeksgemeenschap die de opbrengsten niet alleen naar binnen, in de Antroposofische Vereniging, maar vooral met de buitenwereld deelt in de vorm van publicaties, congressen, seminars. 4. een gemeenschap met een cultuur van samenwerking, open dialoog en tolerantie voor verscheidenheid, ondersteund door inzichten verworven door middel van antroposofisch geesteswetenschappelijk onderzoek, waarin sociale kunst daadwerkelijk beoefend wordt. 5. een gemeenschap waarin nagedacht wordt over nieuwe vormen van samenwerken en samenleven. 6. een gemeenschap die een bewust rechtsleven kent. 7. een gemeenschap die met ‘gedragen besluitvorming’ werkt en waar de samenwerkende individuen in een niet-hiërarchische, gelijkwaardige, relatie tot elkaar staan.
Om de sectie organisatorisch te ondersteunen is er een stuurgroep, bestaande uit Tineke Brantjes, Willemjan Guthschmidt en Koos van der Haak (contactpersoon
• het stimuleren, activeren en faciliteren van de verschillende studie- of werkgroepen.
• het verzorgen van de verbinding met de Antroposofische Vereniging (bestuur, kring van sectie-coördinatoren) en met de Sektion für Sozialwissenschaften der Freie Hochschule für Geisteswissenschaft in Dornach
• het in haar eigen functioneren in praktijk brengen van de antroposofische geesteswetenschappelijk geïnspireerde werkwijzen. • het zelf daadwerkelijk oefenen met, en beoefenen van, sociale kunst. Voorts:
• houdt de coördinatorgroep het welzijn van de sectie als gemeenschap in het oog, waarbij er van uitgegaan wordt dat alle deelnemers vrije individuen zijn. • gebruikt de coördinatorgroep in haar besluitvormingsprocessen met betrekking tot sectie-aangelegenheden het principe van ‘gedragen besluitvorming’. In de sectie zijn momenteel de volgende werkgroepen actief:
• Werkgroep sociale driegeleding. In deze werkgroep worden vraagstukken rond de driegeleding bestudeerd, een belangrijk thema daarbij is de rol van het geld in de samenleving.
• Werkgroep Europa. Deze werkgroep bereidt een internationaal congres voor over de toekomst van Europa. Er wordt samen gewerkt met mensen uit België en Duitsland.
• Werkgroep geesteswetenschap. Deze werkgroep buigt zich over de vraag hoe je sociaal wetenschappelijk onderzoek op een geesteswetenschappelijke manier doet.
• Werkgroep Rechten van de aarde. Deze internationale werkgroep organiseert regelmatig internationale bijeenkomsten over het thema rechten van de aarde.
• Werkgroep techniek een samenwerkingsverband tussen de secties Wiskunde en Sterrenkunde, Natuurwetenschap en Sociale Wetenschappen.
• Werkgroep Besluitvorming AViN. Deze werkgroep onderzoekt nieuwe vormen van collectieve besluitvorming die gebruikt kunnen worden bij de besluitvormingsprocessen in de AViN.
• Werkgroep Antroposofie in gesprek. Deze werkgroep organiseert 10 keer per jaar een gespreksavond over sociaal wetenschappelijke thema’s. Deze avonden zijn voor iedereen toegankelijk. De coördinatorgroep brengt een paar keer per jaar een nieuwsbrief uit:
• zie bijvoorbeeld december 2017, maart 2018 en september 2018 en publiceert zo veel mogelijk resultaten van het werk van de leden:
• Sociale Driegeleding. Baken in transitie (CZ) van Cees Zwart,
• zijn presentatie op YouTube over Sociale driegeleding in het huidige tijdsgewricht van existentiële transitie,
• de laatste voordracht van Rudolf Mees, op 3 september 2010: Mutual aid,
• Van het oude sociale naar het nieuwe sociale via het ik-proces van Margarete van den Brink,
• Driegeleding en financiële verslaglegging door Herman Gels,
• de werkgroep Actief recht.
Contact:
Contactpersoon voor de sectie is Willemjan Guthschmidt (