Ritmische massage naar Ita Wegman
05 juli, 2024
De Nederlandse vertaling van een ruim vijftig jaar oud boek over Ritmische massage, bestemd voor beroepsbeoefenaren en studenten in dit speciale vak, waarom zou dat besproken moeten worden in Motief?
Daar zijn verschillende redenen voor. Omdat het een basisboek is over dit speciale vak, bovendien geschreven door een van de grondleggers van de ritmische massage, Margarethe Hauschka. Zij had het weer geleerd van Ita Wegman, met wie ze nauw samengewerkt had. Ze ontwikkelde het vak zelfstandig gedurende dertig jaar verder. Ita Wegman had eerder, op basis van de Zweedse massage, de principes ervan samen met Rudolf Steiner vormgegeven. Oorspronkelijk, nog voordat zij Steiner leerde kennen, had zij de opleiding Zweedse heilgymnastiek en massage gevolgd. Zo is er een directe lijn naar Rudolf Steiner en Ita Wegman, die samen borg stonden voor de ontwikkeling van de antroposofische geneeskunde.
Een andere reden om dit boek in Motief te bespreken is dat het weliswaar voor vakgenoten is bedoeld, maar dat Margarethe Hauschka de inhoud breder trekt. Zodat het ook geïnteresseerden in de medische benadering van de antroposofische zorg veel te bieden heeft. De auteur biedt daarvoor in het eerste deel een algemene inleiding in de principes van de antroposofische geesteswetenschap. Basiskennis wordt het daar genoemd, en om het maar meteen te zeggen, die is zo razend knap en interessant beschreven dat ik het idee heb dat ik het nergens zo duidelijk en zo gedifferentieerd heb kunnen vinden. Als leek ben ik hier buitengewoon enthousiast over.
De finale reden voor bespreking is de vertaling. Nu het eindelijk voor het Nederlandse taalgebied is ontsloten, op zich al een kunststuk, kan ik er gelijk bij zeggen dat de vertaling een prestatie van formaat is, die heerlijk soepel loopt en daarmee heel authentiek overkomt. De groep mensen die zich over het vertaalwerk heeft gebogen, verdient een groot compliment!
De inhoud van het boek vertelt kort over de geschiedenis van de massage en gaat daarbij zelfs terug naar de Egyptische en Griekse tijd, wat heel illustratief is, niet alleen voor de massage, maar voor de ontwikkeling van de geneeskunde in zijn geheel. De beschrijving van de wezensleden (en niet de wezensdelen, volgens Hauschka) van de mens vormt uiteraard een kernstuk, om niet te zeggen het fundament onder al het volgende, zoals de driegeleding van het menselijk organisme en het aarde-, water-, lucht- en warmteorganisme van de mens, waarbij je van een viergeleding zou kunnen spreken.
Het knappe is dat dit alles zeer dynamisch wordt geschilderd en dat je als lezer toch de draad niet kwijtraakt; tenminste, als je geconcentreerd leest. Want eenvoudig is de stof niet. Niets is complexer dan het menselijke lichaam, maar de auteur weet de lezer langs alle klippen te leiden en toch niets wezenlijks weg te laten of te doen alsof het allemaal zo eenvoudig is.
Het tweede deel van het boek handelt dan specifiek over de ritmische massage naar Ita Wegman. Ook hier worden vooral de algemene principes geschetst, maar dan van de massage zelf. Margarethe Hauschka laat het voorafgaan door een korte historische verantwoording van haar eigen inzet bij de ontwikkeling van dit vak, de concrete wordingsgeschiedenis zogezegd. Wat daarop volgt zijn de wetmatigheden die een rol spelen bij de massage en hoe die ingezet kunnen worden bij het masseren. Ook dat is in het algemeen goed te volgen.
Het derde en laatste deel gaat volledig over de praktijk van de ritmische massage, en dat deel is voornamelijk gericht op de opleiding en voor mensen in het vak. Dat doet aan mijn enthousiasme voor dit boek niets af!
Michel Gastkemper
Margarethe Hauschka, Ritmische massage naar Ita Wegman. Menskundige gezichtspunten, 200 blz. uitgeverij Chicorei 2021, € 25.
Dit artikel verscheen in Motief 284 van juli-augustus 2024
