Verwerking van het verleden: rehabilitatie van Ita Wegman en Elisabeth Vreede
21 december, 2017
Het honderdjarig bestaan van de Algemene Antroposofische Vereniging in 2023 begint zich al aan te dienen. Voordat de feestelijkheden kunnen losbarsten, moet eerst nog een zwarte bladzijd uit het verleden onder ogen worden gezien, om die ook echt te kunnen omslaan.
In 1935 vond een breuk plaats in deze algemene vereniging, waar ook de Nederlandse vereniging ernstig onder werd getroffen. In 1960 werd deze breuk in principe geheeld. Maar blijkbaar nog steeds niet helemaal.
De breuk ging namelijk dwars door het toenmalige bestuur, dat nog door Rudolf Steiner zelf was aangesteld. Twee Nederlandse bestuursleden in het Zwitserse centrum, het Goetheanum in Dornach, werden in feite in 1935 ontslagen en uit hun functie gezet. Dat waren de arts Ita Wegman (boven) en de astronome Elisabeth Vreede (onder). Het recent gerenoveerde pand van de Antroposofische Vereniging in Nederland aan de Riouwstraat in Den Haag heeft de naam gekregen van de laatstgenoemde: het Elisabeth Vreedehuis.
Op de afgelopen jaarvergadering aan het Goetheanum ontstond er opnieuw aandacht voor deze misstand: vanuit een groep leden kwam het initiatief om deze twee voormalige bestuursleden (beiden stierven al in 1943, dus acht jaar later en kortstondig na elkaar) te rehabiliteren.
De website van het Goetheanum meldt nu dat een van de nieuwe bestuursleden van de Algemene Antroposofische Vereniging in Dornach, de oud-politicus Gerald Häfner, zich voor deze zaak sterk heeft gemaakt. Wat nu ook meespeelt, is dat het in 2018 precies driekwart eeuw geleden is dat deze beide Nederlandse bestuursleden vrij plotseling, na een kortstondig ziekbed, overleden.
Gerald Häfner legt de huidige leden aan het hart geen overhaaste conclusies te trekken, maar zich gezamenlijk te bezinnen hoe dit het beste kan worden aangepakt. De komende jaarvergadering in Dornach zal een begin worden gemaakt met een motie dienaangaand. De bekende auteur Peter Selg is gevraagd een publicatie over Ita Wegman voor te bereiden en er zullen twee voordrachten worden gehouden over beide bestuursleden.
Met de verschillende initiatiefnemers is door het Goetheanum het gesprek gezocht. Zoals Gerald Häfner het formuleert: een oude strijd kan niet worden opgelost door er nu opnieuw strijd over te voeren, maar alleen door met bewustzijn elkaar de hand te reiken.
